การละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์คืออะไร..? จำนวนร็อกอัตเท่าไหร่..? ทำอย่างไร..?
เรียบเรียงโดย มุบาร็อก แดงโกเมน
ละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์คืออะไร..? จะละหมาดตะรอเวี๊ยฮฺกี่รอกอัต…? มากกว่าหรือน้อยกว่า 13 ร็อกอัตจะได้หรือไม่…? และจะถือว่าทำเกินเลยไปกว่าท่านนบีหรือเปล่า..?
การละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์คือการยืนละหมาดซุนนะฮ์ในยามค่ำคืน อาจเรียกได้อีกว่าละหมาดกิยามุ้ลลัยลฺ หรือละหมาดตะฮัจญุด แต่ในเดือนรอมฏอนการละหมาดซุนนะฮ์หลังจากละหมาดอิชาอฺจะมีชื่อเรียกเฉพาะว่า “ตะรอเวี๊ยฮ์” การละหมาดดังกล่าวเป็นซุนนะฮ์ด้วยมติเอกฉันท์จากปวงปราชญ์ (อิจมาอฺ)
วีธีการละหมาดและจำนวนร็อกอัต
ท่านนบีมุฮัมหมัด ﷺ ได้กล่าวว่า
(صلاة الليل مثنى مثنى)
“ละหมาดซุนนะฮ์ในยามค่ำคืนคือให้ละหมาดทีละ2ทีละ2ร็อกอัต (เป็นคู่)” (บันทึกโดยอิมามบุคอรีย์1137)
หลังจากนั้นให้ละหมาดวิเตรปิดท้ายเพียงครั้งเดียว เนื่องจากท่านนบีกล่าวว่า “ไม่มีการละหมาดวิเตร 2 ครั้งในคืนเดียว”
ในเรื่องของจำนวนร็อกอัตนั้นบรรดาซอฮาบะฮ์ที่เป็นปราชญ์ระดับสูงตลอดจนปราชญ์ในยุคสลัฟหลายท่าน มัซฮับทั้งสี่ และปวงปราชญ์ร่วมสมัยที่เป็นที่ยอมรับในระดับโลกมีการปฏิบัติต่างกันในจำนวนร็อกอัตของละหมาดตะรอเวี๊ยฮฺ…แต่ท่านเหล่านั้นไม่ได้มีทัศนะหรือข้อขัดแย้งใดๆเลยว่าห้ามละหมาดเกิน11หรือ 13 ร็อกอัต ขอสรุปรายละเอียดคร่าวๆดังนี้..
** (1. ท่านอิมามอิบนิกุดามะฮ์ได้กล่าวในประเด็นนี้ว่า : ทัศนะที่ถูกเลือกจากอะบีอับดิ้ลลา (อิมามอะฮ์หมัด)ในการละหมาดตะรอเวี๊ยฮฺ คือ 20 ร็อกอัต ผู้ที่เห็นด้วยกับทัศนะนี้ยังมีท่านซุฟยาน อัลเษารีย์ ท่านอิมามอบูฮะนีฟะฮฺและท่านอิมามชาฟิอีย์ ส่วนท่านอิมามมาลิกนั้นท่านละหมาด 36 ร็อกอัต (ดู “المغني”เล่ม1หน้า457)
**(2. ท่านอิมามอันนะวะวีย์ได้กล่าวในประเด็นนี้ว่า: การละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์เป็นซุนนะฮ์ด้วยมติเอกฉันท์จากปวงปราชญ์ (อิจมาอฺ) มัซฮับเรา(ชาฟิอีย์)ยึดทัศนะที่ว่าละหมาด 20 ร็อกอัต 10 สลาม จะละหมาด คนเดียวหรือละหมาดเป็นญะมาอะฮ์ก็ได้ (ดู” المجموع ” เล่ม 4หน้า 31)
**ตรงนี้เป็นทัศนะของบรรดาปวงปราชญ์จากมัซฮับทั้งสี่ในประเด็นเรื่องจำนวนของร็อกอัตในละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์ โดยทั้งหมดนั้นเห็นตรงกันว่าสามารถกระทำได้เกิน11ร็อกอัต โดยมีเหตุผลสนับสนุนในการที่บอกให้กระทำได้เกินกว่า 11 ร็อกอัตดังนี้..
(1).เนื่องจากว่าพวกท่านเหล่านั้นมีความเห็นว่า ฮะดีษที่รายงานโดยท่านหญิงอาอิชะฮ์ ร่อดิยัลลอฮุอันฮาในเรื่องการละหมาดยามค่ำคืนของท่านนบีนั้นไม่ได้บ่งชี้ถึงการกำหนดจำนวนร็อกอัตเป็นการเฉพาะเจาะจง
(2).มีรายงานในเรื่องนี้เป็นจำนวนมากที่บอกว่า ชาวสลัฟนั้นได้เพิ่มจำนวนร็อกอัต(มากกว่า 11 ร็อกอัต)ในการละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์ (ดู ” المغني ” เล่ม 2หน้า 604 และ ” المجموع ” เล่ม 4หน้า 32)
**(3. ท่านชัยคฺคุ้ลอิสลามอิบนิตัยมียะฮ์ได้กล่าวในประเด็นนี้ว่า: และการละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์นั้น (การละหมาดของท่านอิบนิตัยมียะฮ์)ก็เหมือนกับการละหมาดของอิมามอบูฮะนีฟะฮ์ อิมามอะห์มัดและอิมามชาฟิอีย์ คือ จำนวน 20 ร็อกอัต เช่นเดียวกับอิมามมาลิกที่ละหมาด 36 ร็อกอัต หรือจะละหมาด 13 หรือ 11 ร็อกอัต ดังที่ได้กล่าวมาทั้งหมาดนี้ล้วนถือว่าเป็นการกระทำที่ดีทั้งสิ้น ดังที่มีตัวบทหลักฐานจาก อิมามอะห์มัดที่ไม่ได้มีการกำหนดจำนวนร็อกอัตเป็นการเฉพาะ จะมากจะน้อยขึ้นอยู่กับการที่ยืนละหมาดนานหรือไม่นาน.(ดู ” الاختيارات ” หน้า 64)
**4.ท่านเชคสุไลมาน อัลฮัรบีย์ (رحمه الله)ได้กล่าวในเรื่องนี้โดยอ้างอิงคำกล่าวมาจากท่านอิบนิดะกีกอฺ อัลอีด และชัยคฺคุ้ลอิสลามอิบนิตัยมียะฮ์ว่า: เรื่องนี้เป็นอิจมาอฺ(มติเอกฉันท์ตรงกันของบรรดาปวงปราชญ์ในยุคนั้น) ว่า “การละหมาดซุนนะฮ์ในยามค่ำคืนนั้นไม่มีการกำหนดจำนวนร็อกอัตเป็นการเจาะจงเฉพาะ” (เป็นเรื่องที่เปิดกว้างแก่ผู้ศรัทธา -ผู้เขียน) ดังนั้นไครที่ไปกล่าวหาว่าคนที่ละหมาดเกิน11ร็อกอัตนั้นได้ทำบิดอะฮ์ (อุตริกรรมในเรื่องศาสนา) คนผู้นั้นหาได้มีความเข้าใจในตัวบทหลักฐานเลย.
*ท่านอิมามชาฟิอีย์กล่าวว่า :ผู้คนในเมื่องของเราคือมักกะฮ์จะละหมาด 20 ร็อกอัต.
*ท่านอิมามมาลิกกล่าวว่า:ผู้คนในเมื่องมะดีนะฮ์นั้นจะละหมาด 36 ร็อกอัต.
*ท่านชัยคฺคุ้ลอิสลามอิบนิตัยมียะฮ์กล่าวว่า: เป็นที่ยืนยันชัดเจนว่าบรรดาซอฮาบะฮ์ในสมัยท่านอุมัรจะทำการละหมาด 20 ร็อกอัตพร้อมกับละหมาดวิตรอีก 3 ร็อกอัต.
*ท่านอิมามติรมิซีร์ได้กล่าวว่า:เหล่าปวงปราชญ์ส่วนมากจากบรรดาซอฮาบะฮ์และบรรดาซอฮาบะฮ์ท่านอื่นๆอีกมากในสมัยท่านอุมัร ท่านเหล่านั้นจะทำการละหมาดตะรอเวี๊ยฮฺจำนวน 20 ร็อกอัต..(อ้างอิงจากหนังสือ الصيام من المحرر ของเชคสุไลมาน อัลฮัรบีย์ เล่ม1หน้า 51)
**5.ท่านเชคมุฮัมหมัด บิน อับดิลวะฮฺฮาบ (رحمه الله)ได้กล่าวในเรื่องนี้ว่า: การละหมาดตะรอเวี๊ยฮฺเป็นซุนนะฮ์ที่ส่งเสริมให้กระทำ ตลอดจนมีการปฏิบัติของท่านอุมัร อิบนิ ค็อตฏอบ ที่ได้รวมผู้คนให้มาทำละหมาดรวมกันโดยให้ท่านอุบัยอฺ บินกะอฺ เป็นอิมามนำละหมาด (จำนวน 20 ร็อกอัต)และทัศนะนี้ยังถูกเลือกจากท่านอิมามอะฮ์หมัด (คือละหมาด 20 ร็อกอัต) ท่านอิมามชาฟิอีย์ ส่วนอิมามมาลิกและทัศนะของเรา(มุฮัมหมัด บินอับดิลวะฮฺฮาบ) จะละหมาด 36 ร็อกอัต
(ดูหนังสือ مختصر الإنصاف والشرح الكبير เล่ม1หน้า 212 )
**..ในส่วนของปราชญ์ร่วมสมัยขอนำเสนอโดยสรุปๆดังนี้..**
**1.ทัศนะของปราชญ์ร่วมสมัยที่เห็นพ้องกันในเรื่องจำนวนร็อกอัตในละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์ที่ว่า : ไม่มีการกำหนดตายตัวในจำนวนร็อกอัตในละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์ ดังกล่าวเป็นเรื่องที่เปิดกว้างแก่ผู้ศรัทธาให้สามารถกระทำจำนวนเท่าใดก็ได้โดยกระทำทีละ2ร็อกอัตและจบด้วยการละหมาดวิตรเพียงครั้งเดียว..ดังเช่นท่าน เชคอับดุลอะซี๊ซ บินบาซ เชคมุฮัมหมัด บินอุซัยมีน เชคอับดุลลอฮ์ บินญิบรีล เชคมุฮัมหมัดซอและฮ์ อัลมุณญิด เชคซอและฮ์บินเฟาซาน อัลเฟาซาน เชคอะฏียะฮ์ มุฮัมหมัดซาลิม เชคสุไลมาน อัลฮัรบีย์ เชคอับดุลอะซีซ สุไลมาน เชคฮะซัน มะอฺมูน เป็นต้น.. / นอกจากนี้ยังมีองค์กรอิสลามระดับโลกที่ได้กล่าวเห็นพ้องในประเด็นนี้ไว้ด้วยเช่นกัน เช่น “คณะกรรมการถาวรเพื่อการวิจัยและตอบปัญหาศาสนา” แห่งประเทศซาอุดิอาราเบีย หมายเลขฟัตวา (6148) และในหนังสือ فتاوى الأزهر (แห่งมหาวิทยาลัยอัลอัซฮร) เล่ม1หน้า 48
//**หมายเหตุ** ในประเด็นดังกล่าวนี้แม้ว่าเชคอัลบานีย์จะมีทัศนะว่า ละหมาดตะรอเวี๊ยฮ์นั้นไม่เกิน13 ร็อกอัต แต่ทัศนะนี้ไม่ถูกยอมรับจากนักวิชาการจำนวนมากเนื่องจากว่าค้านกับความเข้าใจและการปฏิบัติของปวงปราชญ์ในยุคซอฮาบะฮ์และสลัฟ ตลอดจนบรรดาปราชญ์ร่วมสมัยอีกเป็นจำนวนมากดังหลักฐานบางส่วนที่ได้นำเสนอไปข้างต้น…
*/สรุป.. “การละหมาดซุนนะฮ์ในยามค่ำคืนนั้นไม่มีการกำหนดจำนวนร็อกอัตเป็นการเจาะจงเฉพาะ” (เป็นเรื่องที่เปิดกว้างแก่ผู้ศรัทธา)โดยทำทีละสองร็อกอัตและปิดท้ายด้วยวิเตรเพียงครั้งเดียว ดังนั้นจึงไม่เป็นการสมควรที่จะไปกล่าวหาว่าคนที่ละหมาดเกิน11หรือ13ร็อกอัตนั้นได้ทำบิดอะฮ์ (อุตริกรรมในเรื่องศาสนา)
